Een patiënt van veertig jaar heeft zich bij mij gemeld voor EMDR in verband met flauwvallen en daarna overgeven in de stoel van de tandarts. Deze klacht bestaat al sinds zijn jeugdjaren. Hij zegt zich geen specifiek begin te kunnen herinneren. Hij zegt dat hij de afgelopen jaren de ‘bewuste angst’ is kwijt geraakt. In deze jaren waren ingrijpende behandelingen met verdoving niet aan de orde. Maar onlangs moest er sinds lange tijd wel weer een kies getrokken worden en de patiënt vertelt: “direct bij het injecteren kwam het gevoel dat ik flauw ga vallen sterk opzetten.” Hij is daarna daadwerkelijk flauwgevallen
en heeft ook overgegeven.

Sinds een paar weken heb ik een patiënt in behandeling, die drie keer is verkracht door verschillende daders en een keer een poging tot verkrachting heeft meegemaakt. Zij wil het misbruik graag verwerken, maar heeft er nog nooit met iemand over gesproken. Naast een PTSS is er sprake van anorexia nervosa (gedeeltelijk in remissie) en soms van
dissociatie. We zijn begonnen met de eerste verkrachting. De SUD van dit plaatje daalde van 9 naar 5, maar bleef daar hangen. Mijn patiënt kwam op drie momenten
van de gebeurtenis in een looping terecht: rondom het naar binnendringen, het hijgen naast haar oor en het moment dat hij masturbeert en een orgasme krijgt. Haar gevoel is walging. Zij voelt zich vies en schuldig, en sinds vorige week doucht zij zich drie keer per dag.

Op onze afdeling Medische Psychologie is door de kinderarts een jongen aangemeld met een congenitaal reductiedefect. Dat betekent dat hij geboren is met een onvolgroeide arm. Verder is er sprake van een lichte achterstand in zijn algehele ontwikkeling. Hij is nu dertien jaar en zit in groep 8 van de basisschool. Hij is aangemeld omdat, na een controle op de polikliniek, bleek dat zowel moeder als zoon zorgen hebben over de overgang naar de middelbare school.

Sinds augustus zie ik een uit Afrika afkomstige man met een ernstige depressie en symptomen die passen bij complexe PTSS. Hij is naar Nederland gevlucht vanwege
de verschrikkelijke dingen die hij heeft meegemaakt in zijn vaderland. Hij liet me delen uit zijn dossier lezen, omdat hij het nog te moeilijk vindt om erover te praten. Zo weet ik dat hij onder andere getuige was van de moord op zijn broer door leden van de veiligheidsdienst
en dat hij zelf een week lang is gemarteld.

Ik heb een patiënt van 84 jaar met een gevorderde dementie in behandeling. Zij zit de hele dag in zichzelf te kletsen, terwijl ze met gesloten ogen haar ‘film’ afdraait. Op zich niet erg, maar wel als het kletsen ‘ineens’ omslaat in felle uitingen gericht tegen mannelijke familieleden, waar ze blijkbaar ooit iets van te vrezen heeft gehad. Ze is namelijk bang dat er bepaalde dingen zijn gebeurd, maar wat precies is onduidelijk. Of het waar is, daar komen we niet achter. Het leek mij ook niet heel belangrijk, want ze is er panisch voor en dat lijkt me al voldoende om EMDR te proberen.

Ik behandel een 35-jarige man met anticipatie-angst voor (para-)medische behandelingen, zoals die van de tandarts, de fysiotherapeut en de huisarts. Hij is bang
voor pijn. Hij is ook een aantal maal flauwgevallen: na een injectie, na een keer ‘kraken’ en bij de tandarts. Hij wordt dan eerst zweterig, licht in het hoofd, duizelig en misselijk en valt vervolgens meestal flauw. Dit heeft tot gevolg dat hij zich op de dagen voor een behandeling al aan het opfokken is, waardoor hij op de dag zelf erg gespannen is.

Ik heb momenteel een interessante casus van een vrouw die haar man, na zijn zelfdoding, in het trapgat vond. Ik heb eerst het beeld van haar naarste herinnering gedesensitiseerd, namelijk het moment waarop ze hem in het trapgat vond. Er zijn geen nachtmerries meer. Ze weigert echter om de zolder op te gaan en is er sindsdien niet meer geweest. Ik heb vandaag een videocheck gedaan, ofwel ik heb haar gevraagd zich imaginair voor te stellen dat zij naar de deur loopt en deze open doet.

Ik zie een jongen van zeventien jaar met een gemiddelde intelligentie. Hij is obsessief bezig met de gedachte dat zijn vriendin een relatie met een ander kan aangaan. Zijn vriendin stuurt hem de hele dag door whatsappjes, omdat hem dat een veilig gevoel geeft. Maar zodra hij hoort dat ze naar de bioscoop gaat of in een korte broek met panty de straat op loopt, krijgt hij heldere, emotioneel beladen filmpjes in zijn hoofd, over wat er allemaal mis kan gaan, en hij reageert daarop met lichamelijke sensaties (trillen onder andere).

Ik heb een achtjarige jongen met meerdere angsten in behandeling. Omdat hij een bepaald syndroom heeft, is er sprake van lichamelijke kwetsbaarheid. Toch slaat hij zich hier al jaren goed doorheen. Echter, sinds een operatie waarbij zijn keelamandelen zijn verwijderd, is hij zeer angstig geworden. In bepaalde situaties durft hij geen dingen alleen te doen en kan hij soms in paniek, boos en onbereikbaar raken.

Ik heb een vraag over een geadopteerd meisje van acht jaar, van wie het zusje is overleden toen zij vijf jaar oud was. Haar ouders zijn twee jaar lang afwisselend in het
ziekenhuis geweest. Zelf kwam zij ook geregeld in het ziekenhuis. Ze was er toen getuige van dat haar zus geprikt moest worden voor een infuus en daar erg paniekerig op reageerde. Sindsdien is zij erg bang om ziek te worden en dan te moeten worden geprikt. Ze wil daarom niet bij andere kinderen spelen uit angst om besmet te worden, met alle gevolgen van dien.

Mijn patiënte is een 30-jarige vrouw die aangemeld is bij een afdeling medische psychologie door de gynaecoloog. Het is een Marokkaanse vrouw die redelijk Nederlands
spreekt, zonder andere trauma’s in haar voorgeschiedenis. Ze is twee jaar geleden bevallen van haar derde kind, na twee zoontjes, nu een dochter. Tijdens de bevalling is een epidurale pijnstilling gezet in haar rug en deze is ‘naar boven geslagen’. Ze werd binnen enkele seconden doof, ging slechter zien en voelde zichzelf wegglijden, waarna ze bewusteloos raakte. Ze kwam bij door zuurstoftoediening en zag de verpleging rennen en
‘in paniek’. Ze vertelt dat ze vlak voor het wegglijden ‘in contact met haar ziel is geraakt en zich realiseerde dat ze dood ging’.

Mijn casus betreft een 50-jarige man met hoogtevrees, deze is veertien jaar geleden ontstaan tijdens een bergwandeling op vakantie. Hij werd bevangen door angst bij
het zien van een grote diepte en kreeg een paniekaanval op een smal wandelpad zonder hek. Een tweede heftige ervaring was tijdens een fietsvakantie twee jaar geleden waarbij hij tijdens een afdaling weer geconfronteerd werd me het zien van diepte. Hij kon niet
meer verder fietsen van angst. Ook bij het oversteken van een brug ervaart hij een forse angst. Daarnaast was er tijdens skivakanties en bij een bezoek aan een vriend op zijn galerij sprake van vrees, maar veel minder erg dan tijdens de genoemde incidente

Ik heb een jongeman (30 jaar) met ernstige stotterklachten succesvol behandeld met EMDR. Deze patiënt stotterde vanaf zijn vierde jaar en hij heeft daarna vele therapieën
gehad. Hij gaf aan dat hij in de categorie van de zwaardere gevallen zat als het ging om zijn stotterklachten. Een deel van de inspiratie voor de behandeling hebben wij samen gehaald uit het verhaal van Dale Sander (stutteringemdr). Mijn patiënt geeft zelf aan dat het stotteren voor 90 procent is verminderd. Het is hem duidelijk geworden dat stotteren
voor hem een door angst gestuurde aandoening was.

Ik vroeg me af of jou enige literatuur bekend is over EMDR als behandeling bij mensen die worstelen met het maken van een moeilijke levenskeuze, zoals het wel of niet verbreken van een relatie. Ik heb via Google Scholar en PsycInfo gezocht, maar niets gevonden. Ik vraag dit omdat ik recentelijk een patiënt met twijfels over het voortzetten van haar relatie heb behandeld met EMDR, met vrij spectaculair resultaat. De verweging om EMDR hierbij toe te passen was de volgende: wanneer mensen een moeilijke levensbeslissing moeten maken, zijn wij als psycholoog snel geneigd hen te adviseren om
hun gevoel te volgen. Dat klinkt als goed advies, maar in de praktijk blijkt dit vaak niet zo eenvoudig.

Ik heb als patiënt een meisje van 13 jaar (ze zit in de tweede klas van het VWO) met een forse prikangst. Ze is al weken voor de prik (nu de baarmoederhalsvaccinatie) in paniek en heeft dan forse huilbuien. Deze prikangst speelde voor het eerst op 9-jarige leeftijd. De angst wordt niet voorafgegaan door een nare ervaring en ook zegt ze geen tv-programma, noch anderszins iets gezien te hebben wat er aan heeft bijgedragen. Er is geen sprake van andere problematiek. Het gaat echt om een enkelvoudige angst. Ik heb met haar een tijdlijn gemaakt en ze kan, behalve een angstwekkend ziekenhuisprogramma met een 7-jarig jongetje die werd geopereerd (plaatje met veel bloed en groen laken eromheen/SUD 8), verder alleen de prikken noemen als nare herinneringen.

Ik wil graag een complexe casus aan je voorleggen: het betreft een jongeman van 28 jaar die terminaal ziek is. Op verzoek van zijn ouders ben ik in de afgelopen weken twee keer op huisbezoek geweest. Hij werd anderhalf jaar geleden ziek. Het bleek om een kwaadaardige tumor in de dunne darm te gaan. Het is behandeld, maar het kwam terug en is nu niet meer behandelbaar.

Ik heb een patiënte met dwanggedachten. De gedachten die zich opdringen hebben een gewelddadig karakter. Bijvoorbeeld dat ze haar kat iets aan doet of dat ze haar kinderen neer steekt. Ze ziet er geen beelden bij (hoe ze het doet, of hoe het afloopt). Ze heeft inmiddels haar kinderen uit huis laten plaatsen en de kat weggedaan, omdat ze zichzelf niet vertrouwt en ze veel lijdt onder deze dwanggedachten. Is EMDR, en dan wellicht flashforward, geïndiceerd?

Ik behandel een vrouw met langer bestaande dwangklachten waarbij sprake is van rituelen rondom de angst haar huis – en daarmee vooral haar dierbaren – te besmetten vanuit haar werk: een ziekenhuis. Dit idee begon vijf jaar geleden toen ze een ongelukje op haar werk had en bang was aids te hebben. Ze is daar overigens nu niet meer zo bang
voor. Ze weet dat het niet zo is, maar heeft nog wel allerlei rituelen die ze uitvoert als ze uit haar werk komt: deur niet aanraken, en jas niet ophangen op de plek die jaren geleden mogelijk ‘besmet’ is geraakt. Ik denk nu aan exposure in combinatie met EMDR.

Ik heb een patiënt met fybromyalgie. Ik heb haar traumatische ervaringen ten aanzien van seksueel misbruik in kaart gebracht. Zij werd tijdens een ‘drugsvakantie’ als tiener gedrogeerd en misbruikt, later door haar eerste vriendje verkracht, en op latere leeftijd
ook nog door haar zwager. Hij penetreerde haar terwijl zij in het huis van haar zus op de bank sliep, waardoor zij wakker werd.

Ik heb een man van middelbare leeftijd met slaapproblemen in behandeling. Uit de gesprekken blijkt dat er zich in zijn kindertijd meerdere situaties ’s nachts hebben voorgedaan, waardoor hij de nacht nu met gevaar associeert. De eerste gebeurtenis was
het afgaan van een nachtelijk alarm in de zaak van zijn vader waarboven het gezin woonde, en de tweede gebeurtenis was een zwaar ongeval midden in de nacht waarbij de vader een
been verloor.

Ik zie sinds kort een bijna 60-jarige homoseksuele man die tussen zijn zesde en zestiende zeer frequent seksueel is misbruikt en mishandeld door verschillende fraters en medebewoners van een klooster. Hij heeft al ruim veertig jaar last van nachtmerries en staat doorgaans tussen 2 en 3 uur ‘s nachts op omdat hij niet meer kan slapen en niet durft te slapen. Hij durfde het pas enkele jaren geleden aan om hierover naar buiten te treden en hulp te zoeken bij een specialistisch traumacentrum. Hier is de diagnose complexe PTSS gesteld (zonder dissociatieve stoornis).

Ik heb een vraag over terugkerende nachtmerries na een EMDR-opstart. Ik zie een 17- jarige scholiere die nog veel last heeft van de scheiding van haar ouders circa drie jaar geleden. Haar vader gaf op een ochtend aan dat hij al jaren niet meer zichzelf kon zijn. Hij had een andere vrouw ontmoet en zou per direct het gezin verlaten. Zij had dit niet zien aankomen. Er waren nooit ruzies tussen de ouders.

Ik heb een patiënte met vastzittende rouw. Ze wil eigenlijk de overleden personen niet loslaten en ziet het leven zonder hen niet verder zitten. Begin vorig jaar verloor ze haar twee zonen. Ze zijn verdronken. De lichamen zijn nooit gevonden. Mijn patiënte kan het niet toelaten dat ze nooit meer terug zullen komen.

Een patiënt van mij durft een EMDR-behandeling maar moeilijk aan, nadat ze in de eerste sessie het meest last had (en ook naderhand bleef houden) van de geur van de herinnering. Nou komt zo’n geur anders je hersenen binnen. Mijn vraag is of ik nog iets kan doen om
het wat dragelijker voor haar te maken.

Ik heb een patiënt met wie ik herinneringen aan seksueel misbruik bewerk. Zij heeft tijdens de EMDRsessies veel associaties, waarbij haar inzichten voortdurend veranderen en zij telkens nieuwe betekenissen aandraagt over de gebeurtenis die we selecteren. Ik
heb me steeds aan de maximum lengte van de associatiekanalen van tien minuten gehouden om daarna back to target te gaan. Aan het einde van de laatste sessie daalde de SUD van de herinnering naar 0. Toch kreeg ik de volgende mail van de patiënt: “Deze EMDR-sessie voelt heel raar. Net alsof hij niet af is…. Je stopte ook op een punt waar nog veel gebeurde.

EMDR en benzo’s bijten elkaar, begrijpelijkerwijze. Afbouwen van benzo’s is, zeker bij posttraumatische stressklachten, vaak teveel gevraagd. Nu zou volgens mijn medebehandelaar, een psychiater, in plaats van een benzo overgestapt kunnen worden op het nietverslavende middel Seroquel (quetiapine). Wat kun je zeggen over de combinatie Seroquel en EMDR? Kun je beter eerst overstappen op dat middel, voordat we met EMDR beginnen?

Ik vroeg me af of jij enige literatuur kent over EMDR als behandeling bij mensen die worstelen met het maken van een moeilijke levenskeuze, zoals het wel of niet verbreken van een relatie.

Ik zie nu al drie jaar een vrouwelijke patiënt bij wie vermoedelijk sprake is van persoonlijkheidsproblematiek. Geen borderline persoonlijkheidsstoornis maar misschien wel een borderline-persoonlijkheidsorganisatie. We zijn vorige week met EMDR begonnen gericht op een beschadigende ervaring die ze had toen ze 6 jaar oud was. Het ging hierbij om één van de geselecteerde herinneringen in het ‘rechtsom’-protocol op een situatie bij de schooltandarts.

Ik heb een vraag over een casus die ik graag wil voorleggen. Het gaat om een man die een jaar geleden zijn broer verloor aan kanker. Hij zegt dat hij zijn gevoel uitgeschakeld heeft en dat ‘hij maar door is gegaan’. Dit leidt nu tot relatieproblemen met zijn vrouw. Zij
mist zijn aandacht en emotionele steun. Als het gaat over nare momenten aangaande zijn broer, komen er tranen en geeft hij aan een krop in zijn keel te voelen. Zijn hulpvraag is om weer meer in contact te komen met zijn gevoel.

Graag wil ik je vragen even mee te denken over de volgende casus. Het gaat om een tienjarig meisje die in toenemende mate last heeft van somberheid en stemmingsproblemen. Ze geeft aan dat dit is begonnen toen ze anderhalf jaar geleden, vlak voor kerstmis, ziek werd. “Daarna is het nooit meer helemaal geworden zoals het daarvoor was.” Deze gebeurtenis heeft ook nog een forse SUD (9).

Ik heb een vraag over een 48-jarige sterke, warme vrouw van een kermisfamilie. Het is een open, prettig mens en ze ziet er goed en verzorgd uit. Ze heeft na haar basisonderwijs geen scholing meer gehad, maar is wel intelligent. Ze stelt zich alleen wat onderdanig op. Ze werkt samen met haar familie, maar doet dit erg hard. Een aantal maanden geleden heeft ze door de overbelasting paniekklachten ontwikkeld. De eerste paniekaanval deed zich op de snelweg voor.